“Ik kan niet zeggen dat het helemaal goed gaat”, zegt Rahimullah Daqiq. Het is een understatement, want de Afghaanse dichter, schrijver en vertaler leeft al een kwart eeuw tussen wal en schip. Hij mag niet blijven, hij kan niet weg. En dat blijft voorlopig zo.
De rechtbank in Groningen heeft namelijk onlangs het beroep tegen de afwijzing van zijn asielaanvraag ongegrond verklaard. We schreven eerder over hem, in augustus 2017. Hij zat toen al 9 jaar in de opvang bij INLIA en zei: Je wil je leven betekenis geven, iets goeds doen. Daarom hij had net ‘De wereld van Sofie’ vertaald, het bekende boek over westerse filosofie. Dankzij hem konden ze het in Afghanistan lezen, tot de Taliban weer aan de macht kwam.
Daqiq vluchtte in 1997 voor die groep. Maar omdat hij ambtenaar was onder het bewind daarvóór, zegt de IND dat hij toen mogelijk medeplichtig was aan mensenrechtenschendingen. Hij is echter nooit strafrechtelijk vervolgd en heeft dus ook zijn onschuld niet kunnen bewijzen. Maar ondertussen kan hij geen kant op. Hij kreeg in 2013 een inreisverbod voor Nederland, hoewel hij al hier was en nergens heen kon; de IND erkende dat hij gevaar liep bij terugkeer.
Tienjarenbeleid
Dit voorjaar vroeg hij de rechtbank om opheffing van dat inreisverbod en toepassing van het tienjarenbeleid. Dat beleid is bedoeld om een einde te maken aan situaties zoals die van Daqiq. Krijg je al tien jaar geen vergunning vanwege de verdenking van mensenrechtenschendingen en kun je al die tijd ook niet Nederland uitgezet worden omdat je dan gevaar loopt, dan kun je een beroep doen op dit beleid om alsnog een verblijfsvergunning te krijgen.
Je zou denken: dat is van toepassing. Daqiq zit immers al een kwart eeuw in die positie. Maar de rechtbank wees het verzoek af. Volgens de rechtbank was Afghanistan van april 2019 tot augustus 2021 – tot de Taliban weer aan de macht kwamen – namelijk veilig en had hij toen terug gekund. De tienjarenperiode gaat dus pas vanaf augustus 2021 tellen.
Frappant is dat de Afghaanse minister van Migratie in april 2019 – aan het begin van die periode dus – juist opriep geen mensen uit te zetten naar Afghanistan: het was niet veilig. Dat werd in augustus 2021 ook wel duidelijk. Als Daqiq in die periode was teruggekeerd, had hij voor zijn leven moeten vrezen. Zeker als hij er nu nog had gezeten.
Dode letter
Volgens de betrokken jurist van INLIA is het duidelijk onterecht dat er gesteld wordt dat het van april 2019 tot augustus 2021 veilig was en er dus geen belemmering was voor Daqiq. Integendeel: die belemmering geldt al 25 jaar en omdat hij ook geen asiel krijgt, valt hij al die tijd al tussen wal en schip. Het tienjarenbeleid blijkt ook nu weer een dode letter, stelt de jurist.
Zijn boeken – 17 inmiddels – maken Daqiq tot een doelwit. Hij blijft niettemin schrijven. Zijn laatste boek gaat over twee meisjes die aan de universiteit studeren, totdat de Taliban dit verbieden. De Taliban zullen dat boek misschien willen verbranden, zegt hij zachtjes. De uitgever is bevreesd. Maar Daqiq is alweer bezig met een nieuw boek. Schrijven is tenminste iets waarvoor je geen verblijfsvergunning nodig hebt. En – zoals hij in 2017 al zei: Wat belangrijk is, is dat je wat bijdraagt aan de wereld. En dit is wat ik kan bijdragen.
