“Als je ergens veilig moet kunnen zijn dan is dat in de kerk, binnen je eigen gemeente. De mensen die leidinggeven in de kerk dragen de eerste verantwoordelijkheid voor die veiligheid. Tegelijk is ook ieder lid zelf verantwoordelijk om te zorgen voor veiligheid binnen de gemeente. Zeker kinderen, volwassenen in kwetsbare en afhankelijke situaties en mensen met een beperking moeten zich in de kerk veilig kunnen voelen.
Niet vanzelfsprekend. Helaas blijkt dit niet altijd vanzelfsprekend. Ook in de kerk komen grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbruik voor.
Uit onderzoek blijkt dat we niet altijd een goed beeld hebben bij wat grensoverschrijdend gedrag nu eigenlijk is. Goed om daarover met elkaar in gesprek te gaan dus!
Veiligheid in de gemeente ontstaat door veilig en open met elkaar om te gaan. Dat lijkt een open deur maar het blijkt best lastig om over een kwetsbaar onderwerp als seksualiteit en seksueel misbruik in kerkelijke en pastorale relaties te praten.
Bespreekbaar maken. Huiselijk geweld en seksueel misbruik komt ook voor in gezinnen die lid zijn van een kerk. Kerken hebben meestal niet de mogelijkheid om dit te voorkomen. Zij kunnen wel leren om signalen te herkennen en misbruik en geweld in eigen kring bespreekbaar te maken.
Meldpunten. Veiligekerk.nl is ontstaan uit een samenwerkingsverband tussen de drie kerkelijke meldpunten seksueel misbruik: SMPR, Meldpunt Misbruik en het Evangelisch Meldpunt Wij zijn Sem. Aan deze drie meldpunten hebben diverse kerkgenootschappen zich verbonden. “
(zie ook de website www.veiligekerk.nl waarop deze inleidende tekst te vinden is.)
VEILIGE KERK heeft een stappenplan ontwikkeld om openheid en veiligheid te bevorderen.
In onze Ontmoetingskerk in Aduard volgen we ook dit plan, en hieronder zijn de stappen en de daarbij behorende acties en documenten te vinden, evenals de namen van gemeenteleden die betrokken zijn bij dit thema. De Kerkenraad streeft ernaar allerlei onveilige situaties te voorkomen: veilig in onderlinge omgang, maar ook veilig als het bijvoorbeeld gaat over vertrouwelijke informatie, integer bestuur en financieel beheer.
1. Preventie
Er is een werkgroep Veilige kerk, bestaande uit de Interne Vertrouwenspersoon N. Jongsma en verder B. van Dieren en B. Meier. Deze werkgroep voedt de Kerkenraad met adviezen rondom veiligheid. Preventie wordt verder actief vorm gegeven door de vertrouwenspersoon. Zij is er om voorlichting te geven, mee te denken en te adviseren. Daarvoor kan ze benaderd worden, maar ze zal zichzelf ook melden om het onderwerp actueel te houden.
2. Vertrouwenspersoon.
Nelleke Jongsma is Interne Vertrouwenspersoon in onze gemeente. Je kunt bij haar terecht voor een gesprek, ondersteuning en advies met betrekking tot het thema veiligheid/onveiligheid. Én voor preventie.
Via e-mail te bereiken: vertrouwenspersoon.gkv.aduard [at] gmail.com
De vertrouwenspersoon heeft een geheimhoudingsplicht en hecht grote waarde aan het waarborgen daarvan.
Wil je liever een vertrouwenspersoon spreken uit een andere gemeente, dan kun je bellen of mailen met de vertrouwenspersonen van de NGK Oldehove: Lydia Gunnink en Hendrik van Aarden, vertrouwenspersoon [at] dezaaier-oldehove.nl
De IVP-ers worden opgeleid en ondersteund door Meldpuntmisbruik. www.meldpuntmisbruik.nl Je kunt hier ook zelf terecht voor ondersteuning. Bel naar 06 810 801 17 (ma-vrij 9.00 – 17.00) of mail naar info@meldpuntmisbruik.nl
3. Gedragscode en omgangsregels.
- Omgangsregels hebben we uit respect voor elkaar, ze gelden voor alle gemeenteleden. Deze zijn in de gemeente verspreid en hangen in de zalen. (Zie document hiernaast.)
- Gedragscode voor ieder die binnen onze gemeente functionele contacten heeft, als vrijwilliger of als professional. Te denken valt aan ambtsdragers, maar bv. ook aan de leiding van jeugdclubs en -verenigingen, vrijwilligers in pastoraat en diaconaat, kosters, musici, oppaskrachten enz. Uitgangspunt voor de Gedragscode is Ef. 5: 1 en 2. Hier wordt richting gegeven aan een liefdevolle manier van onderlinge omgang, gekenmerkt door respect, integriteit, betrouwbaarheid en zorgvuldigheid.
Als gemeente in Aduard vragen wij aan al onze kerkvrijwilligers om in te stemmen met deze gedragscode. Kunt of wilt u niet instemmen met de Gedragscode, dan kunt u dit aangeven bij de scriba (scriba.gkv.aduard [at] gmail.com). Bij een toekomstige benoeming in een kerkelijke functie in onze gemeente, wordt via de benoemingsbrief impliciet gevraagd in te stemmen met genoemde Gedragscode.
4. Vrijwilligers in de kerk.
Hierover adviseert Veilige kerk het volgende:
- Zorg voor een zorgvuldig aanstellingsbeleid. Dan kun je elke vrijwilliger die zich aanmeldt op dezelfde manier behandelen. Het opstellen van het aanstellingsbeleid is een taak van de kerkenraad
- Elke vrijwilliger moet de gedragscode kennen.
- Met elke vrijwilliger is regelmatig een gesprek om terug te blikken en vooruit te kijken. Bespreek daarin ook de praktijk van het naleven van de gedragscode. Ben je je bewust dat je in een machtspositie zit t.o.v. de deelnemers aan je activiteit? Hoe ga je daarmee om? Doel is om te toetsen of iemand veilig werkt.
- Stel vast welke vrijwilligers een recente VOG moeten inleveren .
Vrijwilligersbestand. Het bijhouden van het vrijwilligersbestand is een flinke klus, daarvoor wordt inzet van alle gemeenteleden gevraagd. Als je van plan bent een nieuwe taak op je te nemen of als je juist stopt met een taak, vragen we je vriendelijk om dit direct te laten weten aan onze scriba. via scriba.gkv.aduard [at] gmail.com. Dit geldt niet alleen voor commissies, maar voor elke taak binnen onze gemeente.
VOG (Verklaring Omtrent Gedrag)
De kerkenraad streeft ernaar allerlei onveilige situaties te voorkomen: veilig in onderlinge omgang, maar ook veilig als het bijvoorbeeld gaat over vertrouwelijke informatie, integer bestuur en financieel beheer. Naast de Gedragscode kan een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) daar dienstbaar aan zijn. Zo’n VOG is bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid (afdeling Justis) aan te vragen, voor degenen die bepaalde functies binnen de kerk (gaan) vervullen. In samenwerking met onze Interne Vertrouwens Persoon (IVP-er), heeft het Breed Moderamen vastgesteld voor welke kerkfuncties zo’n verklaring van belang is.
Door Justis wordt desgevraagd een persoonlijke VOG afgegeven, als uit eventueel gepleegde strafbare feiten geen risico’s voor de te vervullen functie zijn gebleken. Bij die screening wordt over een bepaalde termijn teruggekeken, afhankelijk van de zwaarte van het strafbare feit. De standaard termijn is 4 jaar, maar bij bv. zedenmisdrijven geldt een onbeperkte termijn.
Heeft u geen strafblad, of heeft u geen strafbare feiten gepleegd die relevant zijn voor het doel van de aanvraag? Dan krijgt u desgevraagd een VOG.
Ieder gemeentelid die dat persoonlijk betreft zal daar vooraf een mail over ontvangen. Daarin worden de bedoelingen en diverse te maken stappen genoemd. Samengevat komt het erop neer dat de kerkvrijwilliger de VOG-aanvraag persoonlijk per DigiD bij het Ministerie bevestigt. De verleende VOG wordt per post naar de vrijwilliger gestuurd. Deze toont de VOG ter controle aan de scriba, die vastlegt dat hij de VOG heeft gezien. Er wordt geen kopie gemaakt en de VOG blijft in bezit van de vrijwilliger. Nadat we dit proces voor betreffende kerkvrijwilligers doorlopen hebben, worden in de toekomst ook VOG’s aangevraagd voor degenen die een dergelijke kerkfunctie op zich gaan nemen. Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met het Breed Moderamen of Nelleke Jongsma (Interne Vertrouwenspersoon NGK Aduard) Ook geeft de SKW op haar landelijke site nadere informatie: Link naar Steunpuntkerkenwerk VOG-en-Veilige-Kerk .
5. Melden mogelijk maken.
Melden. Voor het melden of bepreken van vermoedens rondom het thema ‘grensoverschrijdend gedrag’ kan contact opgenomen worden met een vertrouwenspersoon of het Meldpunt Misbruik. (Zie bij stap 2 )
Klachtenregeling. Ben je slachtoffer van grensoverschrijdend gedrag door iemand die in een kerkelijke functie is aangesteld als vrijwilliger of beroepskracht? Je kunt een klacht indienen bij de bevoegde klachtencommissie. De klachtenregelingen van de kerken bieden duidelijkheid over de procedure en de beroepsmogelijkheden. Klachtenregeling van de kerken die verbonden zijn aan het Meldpunt Misbruik SMKR, zie Een klacht indienen – Meldpunt Misbruik
Meldprotocol. Zodra een gemeente geconfronteerd wordt met een situatie van (of vermoeden van) seksueel misbruik door een ambtsdrager of iemand met een andere kerkelijke functie, kan een zeer complexe situatie ontstaan. De meeste kerken hebben een protocol voor kerkenraden vastgesteld. Kerken dienen zich aan dit protocol te houden. Dit protocol helpt kerkenraden stap voor stap door het meldproces heen. Protocol – Meldpunt Misbruik
Onveilige situaties in niet-kerkelijke relaties. Seksueel misbruik komt overal voor waar machtsongelijkheid is. Cijfers tonen aan dat de dader van misbruik in de meeste gevallen iemand is uit het sociale netwerk van het slachtoffer. Dat wil dus zeggen dat misbruik ook voorkomt in gezinnen, familie- of vriendenkring, tussen kerkleden onderling, op school, het werk of de sport. Zijn betrokkenen lid van de plaatselijke kerk, dan kan de kerk niet zwijgend toekijken. Met name bij misbruik van minderjarigen dient het Advies en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling ingeschakeld te worden (www.veiligthuis.nl ) en/of de politie.
6. Informeer alle betrokkenen.
Door dit stappenplan bent u meegenomen in de overwegingen en de acties rondom het thema veilige kerk waar we in Aduard sinds 2018 aan werken. Het kan niet vaak genoeg gezegd worden dat veiligheid geen statisch thema is dat met documenten gewaarborgd kan worden. Veiligheid in de kerk is een relationeel onderwerp, waarbij van iedereen openheid en respect gevraagd wordt. Het is ook een thema dat voortdurend opnieuw onder de aandacht gebracht moet worden, voor bewustwording en voor goede maatregelen.
Grensoverschrijdend gedrag is een moeilijk te bespreken thema, laten we elkaar helpen en elkaar beschermen, omdat we allen kostbaar zijn voor God.
Kerkenraad & Interne Vertrouwenspersoon.
Gepubliceerd 1-1 24